Mr Novak Adžić: Iz barske baštine (21)
DR FILIP DOBREČIĆ – PRILOG ZA BIOGRAFIJU (1)
Filip Dobrečić rođen je 1879. godine u Starom Baru. Rimokatolik, po vjeroispovijesti. Mlađi je brat barskog nadbiskupa dr Nikole Dobrečića. Bio je političar, službenik, činovnik, narodni poslanik i diplomata knjaževine i kraljevine Crne Gore.
Od 1920. godine bio je činovnički, oficijelno, u političkoj i diplomatskoj službi nove države Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca (od 1929. Kraljevine Jugoslavije). Tada je (1920) postao diplomatski činovnik Ministarstva inostranih djela, iako je godinu dana ranije, tokom 1919. godine, primljen u službu kraljevine, ali nije obnašao neku značajniju funkciju u novoj državi kojoj je zakletvu položio.
Znatno ranije, kao stipendista italijanske kraljice Jelene Savojske, crnogorske princeze, Filip Dobrečić se školovao u ovoj zemlji. Srednju tehničku školu završio je u Rimu 1907, a takođe u Rimu uspješno je 1910. završio Fakultet za ekonomiju i trgovinu. Bio je zaposlen kao činovnik u Ministarstvu spoljnih poslova Crne Gore, obavljajući funkciju sekretara u navedenom resoru i duži niz godina bio na toj dužnosti. Doktorirao je 1911. u Rimu iz oblasti političkih nauka i diplomatije, o čemu je ondašnja štampa u Crnoj Gori donijela relevantne vijesti.
Dr Filip Dobrečić izabran je, iz barskog sreza, na potonjim parlamentarnim izborima u Crnoj Gori, 1914. godine, za poslanika Crnogorske narodne skupštine. Otišao je početkom 1916. u emigraciju i tamo pripadao ustrojstvu diplomatske službe Kraljevine Crne Gore 1916-1919. godine, kada podnosi ostavku i mijenja političku stranu, stavljajući se u službu vlasti Kraljevine SHS i njenog političkog sistema.
Prema dnevniku vojvode Sima Popovića, objavljenom u knjizi “S kraljem Nikolom iz dana u dan 1916-1919”, tokom maja 1919. godine, dr F. Dobrečić je napustio službu kod kralja Nikole i Vlade u emigraciji i podnio ostavku. Vojvoda Popović za Dobrečića navodi da je bio generalni konzul Crne Gore u Rimu. On jeste bio, ali ne maja 1919, već ranije – tada je to bio Velimir Veljko Ramadanović.
Ranije, tokom 1917. godine, dr Filip Dobrečić je bio generalni konzul Kraljevine Crne Gore u Italiji, u Brindiziju, da bi tokom 1918. u Rimu bio u ulozi otpravnika poslova. Bio je poliglota i pisac-publicista. U Rimu je 1917. godine objavio dvije knjige, pod naslovom “Le Montenegro dans la querre europeenee” i “Il Montenegro nel conlitoo europeo”.
Navedene i vrijedne za naučnu istoriografiju, te dvije Dobrečićeve knjige postoje sačuvane u arhivskim i bibliotečkim fondovima u originalu i mislim da ih je vrijedno prevesti i sa naučnim predgovorom i objašnjenima objaviti, jer su primarno istorijsko svjedočanstvo o tome vremenu.
U egzilu je dr Filip Dobrečić do prvih mjeseci 1919. godine zastupao politička stajališta crnogorskog dvora kralja Nikole i Vlade, braneći pravo na opstanak državnosti Crne Gore i preferirajući ravnopravno, sporazumno, ujedinjenje Jugoslovena i očuvanje i afirmaciju Crne Gore, kao federalne, jednakopravne, članice zajednice. U emigraciji se dakle tada zalagao za jugoslovensko ujedinjenje na (kon)federalnoj osnovi, ali je od toga odstupio iste godine, prihvatajući novu državu i njeno unitarno (centralističko) uređenje na čelu sa dinastijom Karađorđević.
Kad je promijenio politička i ideološka uvjerenja i uključio se u političko-pravni poredak nove države nastavlja se njegova politička i diplomatska karijera, u novim okolnostima. Vlada Kraljevine SHS ga je 1922. postavila za generalnog konzula u Pečuju i tu funkciju je vršio do 1924. godine, kada je raspoređen na novu dužnost – generalnog konzula u Rijeci. Tamo je proveo četiri godine, do 1928, kada je prijevremeno penzionisan.
Dr Filip Dobrečić je od 1919. godine bio član Narodne radikalne stranke Nikole Pašića, odnosno, njenog oblasnog ogranka za Crnu Goru. Nakon Pašićeve smrti (krajem 1926) ostao je u toj stranci do ukidanja političkih stranaka i zavođenja šestojanuarske diktature kralja Aleksandra Karađorđevića 1929. godine.
(Nastaviće se)
